ارزیابی پتانسیل بیابان زایی با استفاده از مدل imdpa در دشت سیستان (مطالعۀ موردی: زهک)

پدیدۀ بیابان زایی مختص اقلیم خاصی نیست، اگرچه نقش این پدیده در مناطق خشک و نیمه خشک برجسته تر از سایر مناطق است. در این تحقیق، برای بررسی پتانسیل بیابان زایی و ارائۀ نقشۀ شدت بیابان زایی از چهار معیار فرسایش بادی، خاک، اقلیم و پوشش گیاهی در منطقه زهک سیستان از مدل imdpa استفاده شد. در مدل imdpa با توجه به ارزیابی معیارهای مؤثر در بیابان زایی منطقه، شاخص های متفاوت هر معیار امتیازدهی شد و لایه های اطلاعاتی مربوط به این شاخص ها و معیارها تهیه شد. نتایج نشان می دهد که لایۀ اطلاعاتی معیار فرسایش بادی، در دو کلاس شدید (62205 هکتار) و کلاس خیلی شدید (21309 هکتار)، لایۀ اطلاعاتی معیار خاک، در دو کلاس کم (39121 هکتار) و کلاس متوسط (44393 هکتار)، لایۀ اطلاعاتی معیار اقلیم، در کلاس خیلی شدید (83514 هکتار) و لایۀ اطلاعاتی پوشش گیاهی، در چهار کلاس کم (24756 هکتار)، کلاس متوسط (5649 هکتار)، کلاس شدید (14011 هکتار) و کلاس خیلی شدید (39098 هکتار) شدت بیابان زایی طبقه بندی شد. نقشۀ نهایی شدت بیابان زایی منطقه از ترکیب لایه های اطلاعاتی به کمک میانگین هندسی تهیه شد. نتایج حاصل از ارزیابی پتانسیل بیابان زایی منطقه، مبین 4/36 درصد، معادل 30405 هکتار در طبقه متوسط و 6/63 درصد، معادل 53109 هکتار در طبقۀ شدید بیابان زایی قرار می گیرد. ارزش عددی معیارهای مورد بررسی نشان می دهد معیار اقلیم با ارزش عددی 88/3 مؤثرترین عامل در شدت بیابان زایی منطقه است. متوسط وزنی پتانسیل بیابان زایی در کل منطقۀ مورد بررسی 74/2 در کلاس شدید شدت بیابان زایی است.